Harlingen - Kimswerd | Rondjes om de kerken

Beschrijving

Start rondwandeling Harlingen

Als een megaliet van tufsteen en kleine Friese geeltjes staat de Grote Kerk van Harlingen in alle grandeur te pronken. De kerk op de top van de terp verving de romaanse zaalkerk die gewijd was aan St. Michaël, maar vooral bekend stond als de Dom van Almelum. De achthoekige tufstenen kerktoren, die tevens als baken voor zeevarenden diende, bleef behouden. Boven de ingang van de toren verwijst een gevelsteen naar Sint-Michaël.

Elk van de gevels van de Grote Kerk kreeg een eigen ingang. De armen en kruising van de kerkruimten zijn gedekt door gestukadoorde gewelven die rusten op lijstwerk met trigliefen en op pilasters in de kolossale dorische orde. De galerijen rusten op gemarmerde zuilen. In het interieur valt niet alleen de hoogte van de gewelven in het schip op, het strakke stukwerk en de symmetrie, maar vooral het orgel en preekstoel die als uit een stuk gehouwen lijken.

Met de rug naar de toren RA en vervolgens op de Grote Kerkstraat LA naar de Heiligeweg, daar RA tot aan het Franekereind en vervolgens LA naar de Voorstraat. De winkelstraat met museum Het Hannemahuis aflopen, over de brug naar het Havenkwartier. Over het Havenplein en aan het eind rechts de trap op naar de zeewering en promenade. Vanaf hier de knooppuntenroute volgen naar 28 parallel aan spoor en buitenhaven.

Bij 28 rechtdoor naar 25. Op de hoek met het Harlinger strand staat op een hoge zuil op de kruin van de Westerzeedijk een monument. Het is een replica van de monumentale grenspaal die in 1576 werd geplaatst om het midden van de Vijfdeelenzeedijken te markeren. De grenspaal in renaissancestijl was geënt op de Romeinse goden Terminus, van de grens, en Janus, van het begin en het eind. De volksmond maakte er al snel de Stenen Man van.

Bij 25 dijk zuidwaarts volgen naar 31. Ter hoogte van fietsknooppunt 85 de dijk oplopen, aan de andere kant weer schuin afdalen naar het fietspad langs de verkeersweg. Bij de kruising LA onder de snelweg door naar 31 en daar RA naar 35. Het boerenpad loopt langs akkerranden door het veld over de noordelijke kwelderrug die langs de Marneslenk ontstond. Op de kruising met de Tolheksleane bij 35 rechtdoor naar 39 in het centrum van Kimswerd.

Kimswerd ligt midden tussen bouwland, de grond een mineraalrijke mix van zand en klei. Ideaal voor akkerbouw, vruchtbaar en makkelijker te bewerken dan kleigrond. Op de hoek van de Jan Timmerstraat en de Sint-Laurentiuskerk staat in Kimswerd het uit graniet gehouwen beeld van Pier Donia. Het straalt onverzettelijkheid uit, nog zo’n stoere held die de Friese vrijheid lief had en huis en haard met zijn grote zwaard verdedigde.

De bouw van de Laurentiuskerk begon in 1100, daarmee is het de oudste nog bestaande kerk in Fryslân. Er zijn allemaal dwaalsporen in en rond de kerk verwerkt om de duivel te misleiden. Een achterdeur is voorzien van drie hengsels, de toegangshekjes draaien de verkeerde kant op. Ook de gewoonte om bij een begrafenis drie keer om de kerk te lopen is op dit bijgeloof geënt. In de muurgevels zijn een paar door weer en wind geërodeerde waterspuwers bewaard gebleven. Vaak zijn het weergaven van demonen en monsters die het levenbrengende water door hun keel moeten laten gaan en zo toch nog bijdragen aan iets goeds. Het bevloeien van de aarde. De verschillende bouwfasen laten zich goed aflezen aan de buitenkant. In een nis in het koor staat een beeldje van de heilige Laurentius, beschermheilige van de armen.

Na het bezoek aan de Laurentiuskerk RA op de Jan Timmerstraat en LA de Buren in. Over de houten voetbrug en LA op de Streek en RA bij 39 over het voetpad langs de Harlingerweg. Deze volgen tot aan 75 en daar RA naar 67. Over de brug aan de rand van Harlingen bij 67 RA naar 72 over een schelpenpad dat parallel loopt aan de Kimswerderweg. Bij 72 LA naar 62 en bij 62 de weg vervolgen naar 45. Het klooster met alle bijgebouwen en de kloosterkapel stond in de weilanden op een terp vlak voor de waterzuivering aan de Oude Trekweg. Zo’n beetje ter hoogte van de doodlopende weg Koetille die vlak na de spoorweg overgang naar rechts afbuigt. Het klooster kende een voorspoedige start door de steun van de voorname familie Ludinga. Ludingakerke had uithoven bij het Westfriese Monnikendam, op Texel en Vlieland en hield zich bezig met zoutwinning en baksteenproductie. Ook ontgonnen de monniken het kweldergebied, legden dijken aan en groeven vaarwegen waardoor Harlingen zich ontwikkelde tot havenstad. Vanuit Ludingakerke volgden de stichtingen van het Haskerconvent, klooster Bergum, klooster Anjum en een vrouwenklooster in Achlum.

Bij 45 aan de rand van Harlingen op de Almelumerweg rechtdoor naar 20. Tegenover het treinstation RA Zuideroostersingel en LA in het Harmenspark naar 43 RA 83. Vervolgens Rozengracht een klein stukje volgen richting 84. Na de bocht naar links RA de Rozenstraat in en die volgen terug naar het Kerkpad en de Grote Kerk. Een rondje om de kerk als toetje.