6x mooie beelden in Harlingen

Redactie Harlingen Welkom aan Zee

Harlinger Standbeelden

Harlingen telt vele verscheidende standbeelden die elk een eigen verhaal met zich meebrengen. De meeste beelden kun je spotten op de leukste locaties in Harlingen, zowel in de bruisende binnenstad als in de mooie buitenhavens. Wij tippen je zes Harlinger standbeelden. Lees hieronder verder om ze te ontdekken.

2 - Simon Stijl

Een prachtig borstbeeld van Simon Stijl (1731 - 1804) is gepositioneerd in de ontvangsthal van ons stadhuis. Simon Stijl werd geboren in Harlingen op 25 februari 1731. Hij begon als twaalfjarige aan een studie aan de Franeker hogeschool en schreef zich in als student te Leiden op 28 oktober 1749. Na een paar jaar van uitbundig studeren, lukte het hem om medisch kandidaat te worden in Franeker. Vanaf 1754 betekende hij heel veel voor de gezondheid en het welzijn van de Harlingers. Hij promoveerde zich namelijk tot doctor in de Geneeskunde en hij werd uiteindelijk arts in onze stad.

En dat was niet het enige wat hem dagelijks bezighield. Zijn passie lag ook in het schrijven van diverse verzen, gedichten en toneelstukken. Hij werd daardoor ook wel één van de bekendste geschiedschrijvers genoemd. Daarnaast was hij nog lid van de Grondwetcommissie en werd hij gekozen tot vertegenwoordiger van Friesland bij de eerste Nationale Vergadering (1795 – 1796). Op 29 december 1860 werd het borstbeeld in Harlingen onthuld dat door beeldhouwer Louis Royer was ontworpen. Ook is er in Harlingen een straat in het stadscentrum naar hem vernoemd, de Simon Stijlstraat.

1 - De Stenen Man

Terug in de tijd, naar de 16^e eeuw, was Caspar de Robles (1527 – 1585) niet meer weg te denken uit Friesland. Dankzij zijn keizerlijke Portugese familie had De Robles het geluk om sociaal te stijgen en kwam hij uiteindelijk terecht in Nederland. Naast het besturen en regeren in Groningen en Drenthe, kreeg hij ook de positie als toenmalige Friese stadhouder. Een donkere dag voor de Friezen werd gemarkeerd op 1 november 1570. De Allerheiligenvloed beschadigde het hele gewest nabij Harlingen en omstreken. Om de boel op orde te stellen, hielp De Robles de ruziënde Friezen om in overeenstemming te komen met het herstel van hun dijken.

De binnendijkers kregen controle over het noordelijk deel van de dijk terwijl de buitendijkers het zuidelijk deel zouden onderhouden. Om nog wel de grens aan te duiden, werd er een steenwerk op een voetstuk van 12.000 tichelstenen geplaatst. Dat beeld werd voorheen ook wel Terminus genoemd, wat herleidt naar de Romeinse God van de grenzen. In 1576 is het monument op de zeedijk bij Harlingen neergezet, maar na een paar restauraties is het een replica geworden dat de herinnering van De Robles voortzet. Een Januskop houdt het noorden in de gaten terwijl de andere Januskop uitkijkt over het zuiden. Momenteel is dit het oudste standbeeld van Nederland.

3 - Tjerk Hiddes de Vries

Tjerk Hiddes de Vries was een bekende Friese admiraal en zeeheld uit de 17^e eeuw. Hij was geboren op 6 augustus 1622 te Sexbierum, maar verhuisde later naar Harlingen nadat hij was getrouwd met de Harlingse Nannetje Atses. Zijn interesse in de handelsvaart zorgde ervoor dat hij zijn carrière als schipper waarmaakte in Harlingen in 1654. Daarnaast vocht hij namens de Friese admiraliteit voor de Republiek der Nederlanden in diverse oorlogen en werd hij in 1665 benoemd op de hoogst haalbare positie van admiraal. Een echte zeeheld, die de Slag bij Lowestoft had overleefd, die op pad ging met zijn vlaggenschip Groot Frisia tijdens de Vierdaagse Zeeslag, maar die in de Tweedaagse Zeeslag tegen de Engelsen ernstig gewond raakte.

Op 6 augustus 1666, de dag dat hij precies 44 jaar was geworden, overleed hij aan zijn verwondingen in het huis van de equipagemeester Abraham Bisschop. Dat hij een grote indruk heeft achtergelaten bij vele Nederlandse inwoners blijkt zelfs uit het feit dat Michiel de Ruyter een portret van de gesneuvelde De Vries in zijn voorkamer had te hangen. Hoewel, er is ook nog onduidelijkheid of De Vries in de Grote Kerk of in de Westerkerk is begraven. Om deze moedige zeeheld een vast herdenkingsplekje te geven, is een monument geplaatst aan de Grote Bredeplaats in 1934. Het monument is gemaakt in de vorm van een boeg met zijn portret er bovenop; zo kijkt hij als het ware uit over de Zuiderhaven en waakt hij continu over de scheepsvaart van Harlingen.

4 - Anton Wachter

Tijdens de 20^e eeuw slaagde Simon Vestdijk (1898 – 1971) erin om één van de bekendste schrijvers van Nederland te worden. Vanuit zijn fantasierijke ideeën deelde hij zijn levensverhaal in acht romans. Deze boeken verschenen van 1934 tot 1960 en markeren een sterk autobiografisch karakter. De eerste vier verhalen vonden zich plaats in het opmerkelijke Lahringen, beter bekend als zijn geboortestad Harlingen.

Een bekende roman is 'Terug tot Ina Damman' waarin Vestdijk de onbeantwoorde liefde beschrijft tussen Anton Wachter en Ina Damman als middelbare scholieren. Ina Damman was ook gebaseerd op een echt bestaand persoon, genaamd Liesbeth Koning. De laatste vier delen beschrijven het leven van hem als medicijnenstudent in Amsterdam. In 1967 wilde Paul Verhoeven graag een verfilming maken over Anton Wachter, maar dit kon niet doorgaan vanwege financiële tekortkoming. Dichtbij Vestdijks geboortehuis, aan de Voorstraat, is een beeld van zijn alter ego Anton Wachter geplaatst in 1973.

5 - De Tobbedanser

Heb je wel eens gehoord van de bijnaam van Harlingers: ouwe seunen? Dan ben je vast ook bekend met tobbedansers. Ook met deze bijnaam worden Harlingers aangeduid. De naam verwijst ook naar de werkzaamheden van de hugenoten. Zij waren naar Nederland gevlucht vanwege godsdienstvervolging in Frankrijk tijdens de 16^e eeuw. Als stoffenververs gingen ze aan de slag. Ze bewerkten grote weefsels met de kleurstof indigo in grote tonnen.

De bewerkers stonden in de tonnen om er met hun voeten op te stampen zodat de stoffen gelijkmatig werden gekleurd. Hierdoor kregen ze hun bijnaam tobbedansers en werd het een onmisbaar woord voor de Harlingse bevolking. Het beeld is aangeboden door de plaatselijke Rotary Club en geplaatst in 1999 dichtbij Grand Café Hotel Zeezicht. Wist je dat het beeld eerst een ander plekje had op de Grote Bredeplaats en dit beeld later verplaatst is naar de Waddenpromenade in de tweede helft van 2008?

6 - Aukje in Harlingen

Eén van onze meest recente beelden in Harlingen is het beeldje van Aukje. Ze schaatst op een hoge taps toelopende corten stalen sokkel. In het jaar 2007 is dit beeld geplaatst aan het Franekereind in het thema van de Elfstedentocht. Bij elke Friese elf steden stad is zo'n beeldje kenmerkend voor dit authentieke Friese evenement. Kunstenaar Evert van Hemert heeft deze bronzen beelden gedoneerd aan de provincie. Hij maakte in 2002 het beeld 'De Reedrydster' als onderdeel van zijn Famkes route in Kolderwolde.

Als inspiratie voor het maken van dit beeld heeft Van Hemert stil gestaan bij de laatste Elfstedentocht in 1997. De mensen uit Kolderwolde werden gevraagd om de eerste schaatsers bij te lichten. Zo ook lieftallige Aukje die in nachtjapon en op toffels op het ijs stond. De elf steden Aukjes waren vernoemd naar de buurvrouw van de kunstenaar, die allemaal ongeveer hetzelfde postuur hebben, maar een individuele unieke uitstraling. Zo heeft elke elf steden stad een eigen beeldje op de plek waar de weg het water kruist. Misschien kom je dit beeldje wel eens tegen wanneer je fietsend, varend, kamperend, wandelend of wie weet zelfs nog schaatsend de Elfstedentocht meemaakt.