Sterke Yerke
Harlingen, een van de Friese elf steden; de enige stad direct gelegen aan zee. De zee die de stad zo’n rijke historie en eigen karakter heeft gegeven en tot op de dag van vandaag de dynamiek brengt die Harlingen zo bijzonder maakt. Een stad met vele mogelijkheden voor zowel bedrijven, bewoners als bezoekers. Harlingen kent dan ook veel unieke verhalen. Hoe is het om te werken in onze bijzondere havenstad gelegen aan zee?
In De Nieuwe Willemshaven vind je - tussen schepen van de Bruine Vloot, zeeschepen, veerboten - het onderzoeks- en belevingsvlot Sterke Yerke IV. Johan Vos (voorzitter) en Margreeth Themmen (bestuurslid) zijn onderdeel van het bestuur van de stichting en zetten zich in voor het internationale probleem rondom de plastic soup. Het vlot Sterke Yerke IV spreekt zeilliefhebbers en avonturiers aan. Wat is het verhaal achter dit bijzondere vlot? En hoe ervaren Johan en Margreeth hun werkzaamheden in havenstad Harlingen?
Terug in de tijd: Sterke Yerke I, II en III
Sterke Yerke IV is de vierde Sterke Yerke. Het allereerste vlot, de Sterke Yerke I, werd in 1974 gemaakt door een groep vrienden. In 1976 bouwden ze Sterke Yerke II, de verbeterde versie van het eerste vlot. Met Sterke Yerke II wisten ze Londen te bereiken. Ook werden er plannen gemaakt om de oceaan over te steken en het milieu te verbeteren. Daarom bouwden ze in 1979 Sterke Yerke III. Dit vlot werd ingezet voor onderzoek naar olievervuiling in de Rijn, Waddenzee, Noordzee en later in de Atlantische oceaan. Helaas werd Sterke Yerke III op 15 december 1979 bij Bonaire vernietigd door een zware storm.
“ "Met het vlot Sterke Yerke IV zetten we ons in voor de strijd tegen de plastic soup" ”
- Johan Vos
-
Het vlot door de jaren heen
Sterke Yerke 1
-
Het vlot door de jaren heen
Sterke Yerke 2
-
Het vlot door de jaren heen
Sterke Yerke 3
De geboorte van Sterke Yerke IV
Nu, 43 jaar later, staat Sterke Yerke IV in Harlingen. Hoe is dat zo gekomen? Johan: “Ongeveer 13 jaar geleden zijn we met z’n allen bij elkaar gaan zitten. We vroegen ons af of we nog een vierde Sterke Yerke konden bouwen en deze konden overdragen aan een nieuwe generatie.” Toch was het pas vier jaar terug dat er concrete plannen werden gemaakt voor een vierde vlot, vertelt Johan. “We waren toen op Bonaire. Daar hebben we besloten om weer een nieuw vlot te gaan bouwen.”
Plastic soup is een groot probleem
Ze besloten het vlot in te gaan zetten voor de strijd tegen de plastic soup. Johan: “Plastic vervuiling is een groot probleem. Plastic verdwijnt namelijk nooit, het wordt alleen maar erger als we er niets aan doen. Het heeft ons uiteindelijk een jaar gekost om de organisatie van het vlot op te zetten. Toen ging het allemaal heel snel. In januari 2021 zijn we met de bouw begonnen en in oktober dat jaar was Sterke Yerke IV klaar.”
“ "In het educatieprogramma staat avontuur, beleving, creativiteit en het staan voor elkaar centraal" ”
- Margreeth Themmen
Expeditietochten met scholieren
Dit jaar zijn Johan en Margreeth als proef begonnen met hun educatieprogramma: het organiseren van expeditie- en belevingstochten. Ook zijn ze bezig met het optuigen van zeilreizen. Het zeilvlot kan dan gehuurd worden voor een bepaalde tijd, zodat mensen met een schipper kunnen varen. Dat lukte niet eerder vanwege de COVID-19-pandemie. In totaal kunnen er 18 mensen mee op het vlot: 12 gasten en 6 bemanningsleden, inclusief een verhalenverteller. Margreeth: “Bewustwording is de rode lijn in ons educatieprogramma. We willen avontuur, beleving, creativiteit en het staan voor elkaar uitdragen. Je moet met een goed plan mensen achter je zien te krijgen. In ons geval is dat aandacht creëren voor de plastic soup.
Tijdens onze expeditietocht nemen we scholieren mee langs de vloedlijn van het Harlinger strand. De voornaamste doelgroep is scholen aan de Friese kust en op de Waddeneilanden. We ontvangen vooral kinderen uit groep 7 en 8 van de basisschool en klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs. De ene groep gaat het vlot op en de andere groep gaat ‘plastic jutten’. Vervolgens gaan we bespreken wat voor plastic de kinderen hebben gevonden en hoe dat in het water terecht kan zijn gekomen. Dit sluit weer aan op het avontuur en de bewustwording die we de kinderen willen meebrengen.”
Het bijzondere van Harlingen
De thuishaven van alle Sterke Yerke vloten was altijd Harlingen. Daarom is het logisch dat ook Sterke Yerke IV in Harlingen ligt. Toch zijn er ook andere redenen waarom Harlingen zo bijzonder is voor Johan en Margreeth. Johan: “Harlingen is enorm geschikt voor hetgeen waar wij achter staan. We hebben hier in principe alle mogelijkheden. In het IJsselmeer vinden we bijvoorbeeld niet wat we hier wel vinden. Daarnaast staat de Waddenzee centraal in onze missie. Er is geen andere plek in Friesland waar wij kunnen doen wat wij doen. Ook de ligplaats van Sterke Yerke IV is uitstekend. We liggen in het hart van De Nieuwe Willemshaven, met vlak bij het Harlinger strand. We hebben geen last van andere schepen en we kunnen wegvaren wanneer we willen.”
“ "Scholen en Harlingers vinden het fantastisch wat we doen" ”
- Margreeth Themmen
Reacties op het vlot
Zowel de inwoners van Harlingen als de docenten van scholen zijn razend enthousiast over wat Johan en Margreeth doen. Johan: “We horen veel positieve reacties van Harlingers. Soms komen ze even voorbij fietsen. Ook de gemeente Harlingen en de Port of Harlingen zijn enthousiast.” Margreeth vult aan: “Scholen reageren ook positief, ze vinden het fantastisch wat we doen. We krijgen te horen dat het veel beter is dan een standaard schoolreisje. Het pakket dat wij aanbieden is heel volledig en het onderdeel educatie is ook top. De kinderen zijn blij en de docenten zijn blij. En wij natuurlijk ook.”
Toekomstplannen
Johan en Margreeth hebben nog mooie toekomstplannen met de Sterke Yerke IV. “Over een paar jaar willen we misschien de oceaan op. Dan vertrekken we vanuit Harlingen en varen we richting de havens van Amsterdam, Londen en Antwerpen en de Franse kust. Op die manier willen we aandacht vragen voor de plastic vervuiling. Maar voor nu willen we het educatieprogramma verder uitbreiden in Friesland.”
