Expeditieschip Willem Barentsz

Redactie Harlingen Welkom aan Zee

Harlingen, één van de Friese elf steden; de enige stad direct gelegen aan zee. De zee die de stad zo’n rijke historie en eigen karakter heeft gegeven en tot op de dag van vandaag de dynamiek brengt die Harlingen zo bijzonder maakt. Een stad met vele mogelijkheden voor zowel bedrijven, bewoners als bezoekers. Harlingen kent dan ook vele ondernemers met ieder een heel eigen verhaal. Hoe is het om te ondernemen in een historische stad direct gelegen aan zee?

We spraken met Tiedo de Boer, oud-secretaris van Stichting Expeditieschip Willem Barentsz. De stichting reconstrueert het vroegere expeditieschip van Willem Barentsz, één van de bekendste zeevaarders uit de zestiende eeuw. Het schip nadert in Harlingen zijn voltooing. Momenteel ligt het schip, dat de naam “Witte Swaen” draagt, veilig in de Noorderhaven van Harlingen. Bij de start van het seizoen wordt het expeditieschip weer naar Het Dok gebracht nabij De Nieuwe Willemshaven, zodat iedereen het kan bezoeken. Hoewel Tiedo zelf geen ondernemer is, vertelt hij wel graag over het bijzondere werk dat hij en de stichting verrichten.

Van Bedum naar Harlingen

Tiedo de Boer was van 2013 tot 2021 secretaris van Stichting Expeditieschip Willem Barentsz. Bovendien is hij nog steeds stadsgids, en vaart hij op het zonnepontje De Jonge Seun. Voor zijn baan als secretaris zat hij in een totaal andere carrière. “Ik ben in 1976 van Bedum naar Harlingen verhuisd, omdat ik hier een baan kreeg als onderwijzer. Alhoewel ik altijd iets met Friesland had, was Harlingen als woonplaats wel wennen. De inwoners zijn recht door zee. Maar ik merkte wel dat Harlingen heel veel te bieden had.”

In 2010 begon het project voor de reconstructie van het expeditieschip Willem Barentsz. In 2011 begon daadwerkelijk de bouw. Niet veel later begon Tiedo als secretaris. “Elke dag fietste ik een rondje langs de haven van Harlingen. Daar waren vaak mensen bezig met hout. Via via kreeg ik te horen dat er een vacature openstond als secretaris bij het bestuur van Stichting Expeditieschip Willem Barentsz. Ik was er niet direct in geïnteresseerd, maar toch heeft iemand mij omgepraat. En daar heb ik nooit spijt van gehad!” 

"In Harlingen ziet de wereld er elke dag anders uit"

- Tiedo de Boer

Het mooie van Harlingen

De reconstructie van het expeditieschip wordt in Harlingen uitgevoerd. “Je zou denken dat Terschelling een plek is die meer voor de hand ligt, omdat het verhaal de rondte gaat dat Willem Barentsz daar is geboren. Toch is Harlingen praktischer qua locatie, omgeving en toerisme. Harlingen is een stad die bloeit en interessant is. De wereld ziet er hier elke dag anders uit. Vooral de haven maakt Harlingen heel bijzonder. De stad is altijd in beweging en er zijn altijd mensen met mooie verhalen.”

De toekomst van het expeditieschip

Momenteel ligt het schip op de winterstek in de Noorderhaven, voor het stadhuis van Harlingen. “De mannen van de reddingsboot slepen het schip naar de winterstek. Dit zijn allemaal vrijwilligers en het merendeel daarvan is inwoner van Harlingen.” De laatste keer ging de ‘verhuizing’ zelfs zo goed, dat het schip voor het eerst, met assistentie van een sleepboot, een proefvaart heeft gemaakt buiten de haven. “Een tijd heeft het schip op eigen kracht rondgevaren om zo de motor en het roer te testen.”

Dit ging allemaal zo goed dat er ook al dromen zijn voor over een aantal jaar. “Als het schip helemaal klaar is, moeten we bemanning vinden. Daarna willen we de Noordzee op. De stichting zal blijven bestaan, maar idealiter gaat een bv het schip van ons huren. Het mooiste is dat het schip de reis van Willem Barentsz kan afmaken en wellicht doorvaart naar China. Dan is de cirkel rond.”

"Het verhaal van Willem Barentsz is kenmerkend voor de vroegere scheepsbouw en voor Harlingen"

- Tiedo de Boer

Reacties op het expeditieschip

Zowel Harlingers als binnenlandse en buitenlandse toeristen zijn laaiend enthousiast over het expeditieschip. “Vooral bij Russen leeft het enorm. Russische zeilers op Terschelling hebben speciaal hun vakantie een dag verlengd om naar Harlingen te komen en het schip te zien. En een toerist had het Willem Barentsz verhaal over de overwintering op Nova Zembla op school geleerd. Ook Harlingers zijn enthousiast, hoewel ze dat in eerste instantie niet zo lieten blijken. “Harlingers fietsten langs het hek bij de Willem Barentsz werf en waren wat sceptisch en terughoudend. Maar als ze dan nu zien wat er van schip geworden is, dan zijn ze ook goudeerlijk en zeggen ze dat ze het heel mooi vinden.”

Waarom je het expeditieschip moet bezoeken als je in Harlingen bent

“Het expeditieschip is uniek, daar heb je maar één van op de wereld. De bouwmethode was ook heel uniek. Vroeger was deze manier van scheepsbouw en belangrijke bron voor de gouden eeuw en de economische ontwikkeling van de Republiek. Door deze methode was het mogelijk om sneller schepen te bouwen. Bovendien was het 30% goedkoper dan de methode van scheepsbouw die gebruikt werd in omliggende landen. Die schepen vormden een commerciële handelsvloot waar we toentertijd veel geld mee hebben verdiend. Het verhaal van Willem Barentsz wordt nog steeds op bijna alle scholen verteld. Het projecteert vindingrijkheid, grenzeloze moed en bijna bovenmenselijk doorzettingsvermogen. Het is een belangrijk verhaal in de Nederlandse geschiedenis en het is kenmerkend voor de scheepsbouw in de tijd van de gouden eeuw – en nu voor Harlingen.”
 

Andere interessante blogs